προμήθειο

Χημικό στοιχείο με σύμβολο Pm· ανήκει στην οικογένεια των λανθανιδών, έχει ατομικό αριθμό 61 και είναι γνωστά μερικά ισότοπά του, όλα ραδιενεργά, από τα οποία κοινότερο είναι το Pm¹⁴⁷ (με περίοδο υποδιπλασιασμού 2,6 έτη). Το π. ακόμα δεν απομονώθηκε στη φύση, ίσως εξαιτίας της αστάθειας ενός πυρήνα με 61 πρωτόνια. Παρασκευάστηκε τεχνητά σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και είναι ένα από τα προϊόντα της σχάσης του ουρανίου, του θορίου και του πλουτωνίου. Οι χημικές και μεταλλουργικές του ιδιότητες είναι όμοιες με εκείνες του νεοδυμίου και του σαμαρίου. Η πρώτη θετική πιστοποίηση του π. έγινε το 1945 με τα πειράματα των Μαρίνσκι, Γκλέντενιν και Κόρνελ στο Εργαστήριο Κλίντον (σήμερα Εργαστήριο του Όακ Ριτζ). Το π. χρησιμοποιείται στις έρευνες ως στοιχείο ιχνηθέτη στη βιομηχανία του φωσφόρου. Είναι γνωστά το οξείδιο, με χρώμα πορφυρό, και το νιτρικό με χρώμα ροδόχρωμο.

* * *

το, Ν

χημ. χημικό μεταλλικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 61 και ατομικό βάρος 145, που ανήκει στην ομάδα τών σπάνιων γαιών και το οποίο μπορεί να ανευρεθεί και στα προϊόντα σχάσεως τού ουρανίου.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. promethium < Προμηθέας].